Ngân hàng Trung ương châu Âu ECB tăng lãi suất một lần nữa vào thứ Năm và có khả năng đảo ngược các chính sách hỗ trợ quan trọng cho các ngân hàng thương mại, thực hiện một bước quan trọng khác trong việc thắt chặt chính sách nhằm chống lại sự gia tăng lạm phát lịch sử.
Lo ngại rằng tốc độ tăng giá nhanh chóng đang trở nên khó khăn, ECB đã tăng lãi suất với tốc độ nhanh nhất trong lịch sử, và có rất ít động thái cho thấy sẽ giảm tốc độ tăng lãi suất trong giai đoạn tới.
ECB gần như chắc chắn sẽ tăng lãi suất tiền gửi 0,75% lên 75 điểm cơ bản – đẩy mức lãi suất tăng thêm 2 điểm phần trăm chỉ trong ba cuộc họp – và báo hiệu rằng điều đó vẫn chưa chấm dứt, ngay cả khi quy mô của các động thái tiếp theo vẫn còn trong vòng tranh luận.
Nhưng trong một quyết định được cho là quan trọng hơn, ngân hàng cũng có khả năng sẽ thực hiện những bước đầu tiên trong việc giảm bảng cân đối 8,8 nghìn tỷ euro, vốn đã cồng kềnh bởi các khoản mua nợ kéo dài nhiều năm và các khoản cho vay siêu rẻ được mở rộng cho các ngân hàng.
“ECB vẫn đang trong các động thái cố gắng bắt kịp hoạt động tăng lãi suất để giảm lạm phát đang quá nóng”, BNP Paribas cho biết. “Chúng tôi nghĩ rằng hiện tại hầu hết các nhà hoạch định chính sách đều ủng hộ việc tăng lãi suất”.
Nhưng quyết định lãi suất là một phần quan trọng trong cuộc họp hôm thứ Năm.
Không giống như hồi tháng 9, không có nhà hoạch định chính sách nào công khai phản đối ý tưởng tăng 75 điểm cơ bản vào thứ Năm và các thị trường đã định giá đầy đủ trong một động thái như vậy, cho thấy một sự nhất trí hoàn toàn, đặc biệt là vì Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ cũng đã gợi ý về một mức tăng tương tự.
Báo hiệu rằng các động thái trong tương lai sẽ khó khăn hơn, Chủ tịch ECB Christine Lagarde có thể sẽ chỉ đưa ra hướng dẫn mơ hồ, cho rằng cần phải tăng thêm nhiều lần nữa nhưng dữ liệu và các dự báo kinh tế mới trong tháng 12 sẽ là chìa khóa phán ánh hiệu quả các chính sách đó.
Trong khi lạm phát cao và tăng trưởng giá cả đang mở rộng, bức tranh tổng thể có thể cân bằng hơn so với trước đây khi giá năng lượng đang giảm, suy thoái tiềm ẩn sẽ làm giảm áp lực giá cả và không có dấu hiệu của vòng xoáy giá tiền lương.
Quyết định về lãi suất của ECB được đưa ra vào lúc 12 giờ 15 GMT, sau đó là cuộc họp báo của Lagarde lúc 12 giờ 45 GMT.
Cân bằng bảng cân đối kế toán
Vấn đề thực sự là làm thế nào để giảm rủi ro cho bảng cân đối kế toán của ECB.
Trong đó, nhiệm vụ cấp bách nhất là xử lý các khoản vay siêu rẻ trị giá 2,1 nghìn tỷ euro được chuyển cho các ngân hàng thương mại, hiện đang khiến cả các chính trị gia và tài chính đau đầu.
Sau khi vay với lãi suất bằng 0 hoặc thậm chí âm, các ngân hàng hiện có thể chỉ cần trả lại số tiền này tại ECB để nhận được lợi nhuận dương, không có rủi ro, sẽ tăng lên với mỗi lần tăng lãi suất tiền gửi.
Nhà kinh tế học Frederik Ducrozet của Pictet cho biết: “Hệ thống quang học rất tệ trong bối cảnh một cú sốc lịch sử đối với thu nhập của các hộ gia đình và không thể bỏ qua áp lực chính trị”. “Lưu ý rằng một số quốc gia đã thực hiện thuế thu nhập ngân hàng vì những lý do tương tự”.
ECB cũng sẽ được biện minh dựa trên cơ sở chính sách tiền tệ để hành động, vì thanh khoản dồi dào đang giữ lãi suất quá thấp – lãi suất thị trường tiền tệ vẫn thấp hơn một chút so với lãi suất huy động của ngân hàng trung ương.
Điều này về cơ bản là ngăn việc tăng lãi suất không tác động hoàn toàn vào nền kinh tế thực, vì vậy ECB có khả năng sẽ quyết định thay đổi các điều khoản của cái gọi là Hoạt động tái cấp vốn dài hạn có mục tiêu, hoặc TLTRO, để khuyến khích các ngân hàng trả nợ sớm.
ECB có khả năng sẽ quyết định thay đổi các điều khoản cho vay của ngân hàng.
Điều gây tranh cãi nhất sẽ là một sự thay đổi đơn giản trong các điều khoản, một động thái có khả năng gặp nhiều thách thức.
Nhà kinh tế ING Carsten Brzeski cho biết: “Việc thay đổi các điều khoản TLTRO có thể ảnh hưởng đến uy tín của ECB và sẽ dẫn đến việc các ngân hàng miễn cưỡng sử dụng TLTRO trong tương lai”.
ECB cũng có thể tạo ra một hệ thống phân cấp trong đó các khoản dự trữ tương đương với khoản vay TLTRO sẽ được trả ở mức thấp hơn, trong khi ECB cũng có thể đặt mức thấp hơn để áp dụng cho các khoản dự trữ vượt mức.
Một cuộc thảo luận thậm chí còn gây tranh cãi vào thứ Năm sẽ là làm thế nào để giảm bớt khoản nợ trị giá 5 nghìn tỷ euro, chủ yếu là trái phiếu chính phủ, được mua bởi ECB.
Mặc dù không có quyết định nào về điều này, nhưng các nhà hoạch định chính sách có khả năng đưa ra tín hiệu rằng họ đã bắt đầu lên kế hoạch cắt giảm Chương trình Mua tài sản trị giá 3,3 nghìn tỷ euro bằng cách không đầu tư trở lại thị trường từ trái phiếu đáo hạn.
Hoàng Tú
