Khi đầu tư forex, trader thường chủ yếu quan tâm đến các cặp tiền chính, chứng khoán, kim loại (vàng hoặc bạc), năng lượng, tiền điện tử mà quên mất một sản phẩm hết sức thú vị khác chính là ETF hay quỹ hoán đổi danh mục.
ETF là một trong những sản phẩm quan trọng và có giá trị nhất tạo ra cho nhà đầu tư trong những năm gần đây. Đặc biệt, nếu được sử dụng khôn ngoan thì ETF trở thành sản phẩm mang lại giá trị to lớn cho nhà đầu tư. Vậy ETF là gì? Cơ chế hoạt động của ETF và các loại Exchange Traded Fund phổ biến nhất hiện nay là những loại nào?
Quỹ ETF (Exchange Traded Fund) là gì? Đặc điểm của quỹ ETF
ETF được viết tắt từ Exchange Traded Fund hay Quỹ hoán đổi danh mục. Là một rổ chứng khoán dùng để theo dõi chỉ số đại diện cho một loại tài sản, 1 ngành hàng, lĩnh vực, quốc gia hoặc 1 khu vực cụ thể nào đó.
ETF là sự kết hợp giữa quỹ tương hỗ dạng mở và chứng khoán. Như vậy, thay vì mua 1 cổ phiếu riêng lẻ, với ETF, trader sẽ mua cả 1 nhóm cổ phiếu thuộc 1 lĩnh vực nhất định. Nên có thể xem ETF là hình thức đầu tư tổng hợp, tạo ra sự đa dạng cho thị trường. Và khi đầu tư vào ETF đồng nghĩa bạn đang giao dịch với một loại tài sản gộp chung. Có thể là cổ phiếu của Vương quốc Anh, hay cổ phiếu công nghệ Trung Quốc. Hoặc có thể là trái phiếu lợi suất cao, vàng thỏi giao ngay. Đặc biệt, với chi phí thấp ETF thực sự rất dễ để mua bán giao dịch.
Đặc điểm của quỹ ETF
- Giao dịch ETF tương tự như giao dịch cổ phiếu riêng lẻ nên ETF được mua bán theo thời gian thực, trong bất cứ phiên giao dịch nào.
- Các quỹ ETF lớn mạnh nhất hiện nay đều là những quỹ hoạt động dựa trên chỉ số tham chiếu tiêu biểu như S&P 500.
- Ai có thể tham gia: Bất cứ ai, kể cả trader nhỏ lẻ cũng đều có thể tham gia giao dịch ETF.
- Giao dịch giống CFD: Các ETF hiện tại đang trở thành 1 trong những sản phẩm giao dịch được cung cấp bởi sàn forex. Vì thế, ETF hoàn toàn mang đặc điểm của những sản phẩm giao dịch CFD khác như: đòn bẩy, spread, phí swap (tuỳ thuộc vào từng ETF).
- Tính thanh khoản: Vì được mô phỏng giá trị của 1 ngành hàng, 1 lĩnh vực… nào đó, nên ETF cũng sẽ có những ETF thanh khoản tốt và ETF thiếu thanh khoản.
Lịch sử ra đời ETF
ETF bắt đầu manh nha hình thành và phát triển từ những năm 1970, nhưng phải đến cuối những năm 1980, nhà kinh tế học Harry Markowitz, bằng việc nỗ lực tạo ra quỹ đầu tư được niêm yết dựa trên chỉ số S&P 500, chính là người đặt các nền móng đầu tiên cho việc xây dựng ETF.
Mặc dù ý tưởng này đã thu hút khá nhiều nhà đầu tư, nhưng phán quyết của toà án liên bang tại Chicago (Mỹ) cho rằng ETF hoạt động giống như hợp đồng tương lai, khiến cho ETF không thể nào giao dịch tại Mỹ mà chỉ có thể hoạt động tại Canada.
Hành trình phát triển của quỹ ETF
Tới năm 1993: ETF mới bắt đầu được giao dịch chính thức tại Hoa Kỳ để theo dõi chỉ số S&P 500.
1993-1995: Barclays Global Investors đã giới thiệu một loạt các sản phẩm ETF khác đặc biệt là quỹ WEBS, sau này được đổi tên thành iShares7 MSCI. WEBS bắt đầu theo dõi chỉ số MSCI8. Nhờ WEBS, các nhà đầu tư đã dễ dàng tiếp cận với các danh mục đầu tư không chỉ trong nước mà cả ngoài nước.
Năm 1998: Các quỹ ETF theo ngành ra mắt, nhà đầu tư Hoa Kỳ không chỉ theo dõi S&P 500, S&P 400, MSCI, mà còn có DJI9, NASDAQ 100 và S&P ngành.
Năm 2001: Ngoài sàn AMEX, 3 quỹ ETF theo dõi chỉ số S&P 500, DJI và NASDAQ 100 đã được niêm yết trên NYSE.
Năm 2004: ETF hàng hóa niêm yết đầu tiên của Hoa Kỳ được hình thành, cho phép giao dịch vàng.
Năm 2008: Các quỹ ETF nhận được đèn xanh từ SEC (Securities and Exchange Commission) – Ủy ban chứng khoán và sàn giao dịch Mỹ.
Năm 2010: ETF có kỳ hạn ra mắt, nhà đầu tư có thể nắm giữ trái phiếu, và đáo hạn chúng trong cùng một năm.
Năm 2015: ETF trái phiếu lần đầu tiên được ra mắt.
Năm 2019: Các quỹ ETF niêm yết tại Hoa Kỳ đạt 4000 tỷ USD và ETF trái phiếu toàn cầu (AUM) đã vượt quá con số 1.000 tỷ USD.
Cách thức hoạt động của ETF
ETF được mua/bán giao dịch trong ngày, theo các khung giờ cụ thể và cũng được ký hiệu tương tự như mã chứng khoán.
Không giống như cổ phiếu, số lượng cổ phiếu lưu hành trực thuộc quỹ ETF có thể thay đổi hàng ngày, do liên tục tạo ra cổ phiếu mới và mua lại cổ phiếu hiện có để giữ cho giá của ETF hoàn toàn tương đồng với chứng khoán cơ sở.
Mặc dù ETF được sáng tạo dành cho nhà đầu tư cá nhân, nhưng các tổ chức đầu tư mới đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì tính thanh khoản và theo dõi tính toàn vẹn của ETF thông qua việc mua và bán, với 1 khối lượng vô cùng lớn tạo thành rổ chứng khoán cơ sở.
Khi giá của ETF lệch khỏi giá trị tài sản, các tổ chức sử dụng cơ chế chênh lệch giá (Arbitrage) do đơn vị sáng tạo cung cấp, để đưa giá ETF trở lại phù hợp với giá trị tài sản cơ sở.
ETF khác quỹ tương hỗ như thế nào?
Về cơ bản, ETF hoạt động giống 1 quỹ tương hỗ (mutual fund) là hình thức đầu tư tập thể gồm tiền của nhiều nhà đầu tư khác nhau dùng để mua chứng khoán. Nên quỹ tương hỗ thường được xem là dạng “công ty đầu tư”. Nơi các nhà giao dịch có thể mua hoặc bán cổ phần quỹ vào bất cứ thời điểm nào.
Chính vì lẽ đó, quỹ tương hỗ có nhiều điểm khá giống với ETF. Tuy nhiên, chúng vẫn có 1 số đặc điểm khác biệt như:
- Nếu quỹ tương hỗ được quản lý bởi con người thì phần lớn các ETF không do con người quản lý.
- Không giống như quỹ tương hỗ thường định giá một lần mỗi ngày, ETF có thể được mua và bán cả ngày giống như các cổ phiếu riêng lẻ. Bạn có thể mua chúng lúc 10 giờ sáng, bán lúc 11 giờ sáng và mua lại sau bữa trưa nếu muốn.
- Có thể áp dụng toàn bộ phương thức giao dịch forex với ETF, nhưng lại không thể làm làm như vậy với các quỹ tương hỗ, bao gồm: bán khống, đặt lệnh cắt lỗ hoặc chốt lời, thậm chí sử dụng đòn bẩy.
Các loại quỹ ETF phổ biến nhất hiện nay
Mặc dù như có nói trước đó, ETF có thể giao dịch tương tự như 1 loại cổ phiếu riêng lẻ, nhưng do nhu cầu và sự phát triển, ETF càng ngày càng được mở rộng, tạo ra để thêm thu nhập, đầu cơ, tăng giá và để phòng ngừa hoặc bù đắp một phần rủi ro trong danh mục đầu tư. Một số loại ETF điển hình nhất hiện nay gồm:
- ETF trái phiếu: gồm trái phiếu chính phủ, trái phiếu công ty, trái phiếu tiểu bang
- ETF trong ngành: theo dõi một ngành cụ thể như công nghệ, ngân hàng hoặc lĩnh vực dầu khí.
- ETF hàng hóa: Được thiết kế để theo dõi giá của hàng hóa, chẳng hạn như vàng, dầu hoặc ngô, đậu tương, cà phê…
- ETF tiền tệ: đầu tư vào ngoại tệ như Euro hoặc đô la Canada.
- ETF thị trường: Được thiết kế để theo dõi một chỉ số cụ thể như S&P 500 hoặc NASDAQ
- ETF thị trường nước ngoài: dùng để theo dõi các thị trường ngoài Hoa Kỳ, chẳng hạn như Chỉ số Nikkei của Nhật Bản hoặc chỉ số Hang Seng của Hồng Kông
- ETF nghịch đảo: dùng để tìm kiếm lợi nhuận từ sự sụt giảm của thị trường cơ sở hoặc chỉ số
- ETF đầu tư thay thế: đây là dạng ETF sáng tạo, cho phép nhà giao dịch tiếp cận với một chiến lược đầu tư cụ thể.
Lí do nên đầu tư vào các quỹ ETF
Có thể thấy ETF thực sự hấp dẫn với nhiều người. So với quỹ tương hỗ (mutual fund) thì quỹ ETF có tỷ lệ chi phí rất thấp. Nó có giá vài USD cho mỗi 10.000 đô la đầu tư.
Vì ETF chủ yếu là các khoản đầu tư thụ động. Nghĩa là ETF sử dụng các chỉ số có từ trước để xác chỉ số để xác định những gì ETF sở hữu. Thay vì trả tiền cho các nhà quản lý để tìm kiếm những danh mục tốt nhất. Nhờ vậy, mục tiêu của ETF thụ động xác định hiệu suất của chỉ số mà nó theo dõi, chứ không phải đánh bại nó.
Một lợi ích khác không thể không nói tới chính là nhiều sàn forex lớn sẽ miễn phí hoa hồng khi giao dịch ETF. Bạn sẽ tiết kiệm được một khoản chi phí so với việc mua các loại cổ phiếu riêng lẻ. Nhờ vậy ETF đôi khi sẽ là lựa chọn tốt cho những nhà đầu tư đang tính toán về mặt chi phí.
Có lẽ cũng vì so với cổ phiếu ETF không chỉ linh hoạt mà còn rẻ hơn nên trong suốt 20 năm phát triển ETF càng ngày càng trở nên lớn mạnh hơn rất nhiều. Hãy nhìn vào biểu đồ bên dưới để hiểu rõ sự phát triển của ETF trong từng năm.
Kẻ từ năm 2003 tới năm 2019 quỹ ETF đã tăng từ 204 tỷ USD lên tới 6.181 tỷ USD. Tính đến tháng 6/2019 đã có 7850 quỹ ETF trên toàn thế giới, được niêm yết trên 71 sàn giao dịch trực thuộc 58 quốc gia, theo số liệu thống kê từ etfgi.
Hãy tham khảo top 10 ETF có khối lượng giao dịch lớn nhất hiện nay:
| Ký hiệu | Tên | Tổng tài sản đang quản lý (AUM) Đơn vị: USD |
Khối lượng giao dịch trung bình |
|---|---|---|---|
| SPY | SPDR S&P 500 ETF | $290,672,951.77 | 67,241,656 |
| IVV | iShares Core S&P 500 ETF | $212,989,665.34 | 3,326,965 |
| VTI | Vanguard Total Stock Market ETF | $161,857,601.69 | 2,930,856 |
| VOO | Vanguard S&P 500 ETF | $159,939,700.93 | 3,046,171 |
| QQQ | Invesco QQQ | $133,481,264.46 | 46,526,891 |
| AGG | iShares Core U.S. Aggregate Bond ETF | $80,921,313.21 | 6,095,491 |
| GLD | SPDR Gold Trust | $76,833,043.80 | 13,807,788 |
| VEA | Vanguard FTSE Developed Markets ETF | $74,867,419.42 | 8,644,967 |
| IEFA | iShares Core MSCI EAFE ETF | $71,611,410.90 | 7,631,567 |
| BND | Vanguard Total Bond Market ETF | $62,499,019.72 | 4,853,790 |
Không ngạc nhiên khi khối lượng giao dịch ETF lớn nhất hiện nay lại trực thuộc SPDR, iShares, Vanguard. Ba quỹ này tập trung đầu tư vào 1 số danh mục khác nhau, nếu iShares là các cổ phiếu công nghệ thì Vanguard lại là quỹ theo dõi chỉ số S&P 500. Hay như SPDR trở thành quỹ tín thác lớn nhất. Một trong những sản phẩm giao dịch mà quỹ này đang đầu tư chính là vàng.
Xét về tổng thể, Vanguard có thể được xem là quỹ đầu tư lớn nhất. Thậm chí, Vanguard còn được chính tỷ phú Warren Buffett gợi ý là một trong những quỹ đáng để đầu tư nhất hiện nay.
Làm sao để mua ETF?
ETF hoạt động tương tự như cổ phiếu riêng lẻ. Như chỗ chúng có thể được mua và bán cả ngày giao dịch trên các sàn môi giới. Chính vì thế bạn có thể mua trực tiếp ETF từ chính những tổ chức phát hành.
Ví dụ, Vanguard bán ETF công khai trên website của quỹ này. Tuy nhiên, điều này sẽ có thể không dễ dàng với nhiều người. Vì các khía cạnh liên quan tới vấn đề pháp lý và danh mục sản phẩm muốn mua.
Chính vì thế, với các trader Việt Nam cách dễ dàng nhất để mua các loại ETF. Là thông qua những sàn forex có cho phép giao dịch sản phẩm này. Lúc này việc giao dịch ETF sẽ theo dạng CFD. Về cơ bản, bạn cũng không hề sở hữu chúng. Cách thức hoạt động hoàn toàn tương tự như giao dịch các cặp tiền tệ forex, hay vàng khác.
Tổng kết
Như vậy chúng ta đã tìm hiểu những kiến thức căn bản cũng như cần thiết về quỹ ETF. Bài viết được thiết kế những nội dung quan trọng và phù hợp nhất. Để bất cứ nhà đầu tư nào cũng có thể nắm được và áp dụng vào việc đầu tư. Hy vọng những kiến thức về quỹ ETF sẽ hữu ích với các nhà đầu tư. Chúc các nhà đầu tư nhiều may mắn và có những giao dịch thành công trên thị trường.
Hoàng Phúc
